ÇERMİK

DİYARBAKIR İLİ ÇERMİK İLÇESİ
ÇERMİK İLÇE TANITIM
çermik
diyarbakır çermik
çermik diyarbakır

 çermik resimler
çermik fotoğraflar
çermik manzaralar
çermik görüntüler
çermik video
çermik spor
çermik haber
çermik harita
çermik ulaşım
çermik iklim
çermik yemekleri
çermik dernek
çermik kaplıcalar
çermik termaller
çermik turizm
çermik otel
çermik yurt
çermik pansiyon
çermik konaklama
çermik konut
çermik emlak
çermik daire
çermik lojman
çermik arsa
çermik toki
çermik kiralık
çermik satılık
çermik sağlık
çermik hastahanesi
çermik devlet hastahanesi
çermik kaymakamlık
çermik belediye
çermik nüfus
çermik emniyet
çermik meb
çermik eğitim
çermik okul
çermik kurs
çermik lisesi
çermik ekonomi
çermik sanayi
çermik ticaret
çermik tarım
çermik hayvancılık
çermik dağları
çermik akarsuları
çermik doğa
çermik gezi
çermik tatil
çermik kültyür
çermik sanat
çermik

ÇERMİK İLÇE TARİH 

Diyarbakır'ın kuzeybatısında olan Çermik kaplıcalarıyla tanınmış ünü tüm yurda yayılmış güzel ve yemyeşil bir ilçemizdir.

 Dünyanın her yanından insanlar şifa bulmak amacıyla bu kaplıcalara gelirler. İlçede adını buradan almaktadır. İlçe su bakımından son derece zengindir. Göz ve sinek suları, kasabanın topraklarını sular. İlçesinin eski kalesi, Alaadin Camii, Abdullah Paşa medresesi, Haburman köprüsü efsanevi gelin dağı, Seyfullah Bey hamamı ve Ali Dede çeşmesi ilk anda görülmesi gereken ünlü yerlerdendir. İlçe merkezi ve çevresi çok engebelidir. Denizden yüksekliği 710 m.'yi bulur. 

Halkı hayvancılık ve tarımla geçinir. Burada pamuk ve pirinçte yetişmektedir. Tepe, Çukur, Saray, Kale Mahallesi olmak üzere 4 mahalleden oluşur. Ayrıca 70 köy, 37 mezra, 1 kasaba bulunmaktadır. Diyarbakır'a olan uzaklığı 92 km.dir. Çermik Sancağı, idaresi özel bir şekle bağlanan 8 sancaktan bir tanesidir. 1518 de tutulan ilk Osmanlı Tahrir Defterlerinde Diyarbakır Eyaletinin 12 Sancağı kayıtlıdır. Bunlar; Amid, Mardin, Sincar, Çemizgezek, Urfa, Birecik, Siverek, Çermik, Ergani, Harput, Arapkir ve Kiği (Batı Bingöl) 1540 tarihli tahrir defterinde Diyarbakır Eyaletinde 15 Sancak ve 11 Ocaklık kayıtlıdır. Çermik bu 15 sancaktan biridir. Tanzimat’la (1939) Dirlik idaresi kaldırılıp 1868 yerine vilayetler kuruldu. 1871 tarihli Diyarbakır Salnamesi’ne

 (yıllık) göre Diyarbakır’ın idari teşkilatı şöyledir Amid Sancağı’na bağlı ilçeler; Siverek, Lice, Silvan, Resulyn, Ergani Madeni ilçeleridir. Çermik, Ergani Madeni ilçesine bağlı bir bucak merkezi olmuştur. 1883 tarihli Diyarbakır Salnamesi’nde Diyarbakır’ın idari teşkilatında önemli değişmeler olmuştur. Elazığ il olduğundan Diyarbakır’dan ayrılmıştır. Ergani Madeni, sancak olmuş. Çermik’te ilçe teşkilatı kurulmuş ve Ergani Sancağı’na bağlanmıştır. 

Bu durum 20 Nisan 1924 yılına kadar devam etmiştir. 20 Nisan 1924 yılında çıkarılan Mülga Teşkilat-ı Esasi’ye Kanunu’nun (Anayasa) 89’ncu maddesi gereği sancaklar kaldırılmış ve idari teşkilatlanma vilayet, kaza, nahiye, kasaba ve köy şeklinde tespit edilmiştir. Bu değişiklikle Çermik, Diyarbakır’ın ilçesi durumuna gelmiştir.  

ÇERMİK İLÇE COĞRAFYA

 Diyarbakır iline bağlı olan Çermik ilçesi 390-27’ doğu boylamı, 380-07’ kuzey enlemleri arasında bulunmaktadır. Denizden yüksekliği 700 m’dir. 1032 Km2’lik yüzölçümü sahip olan Çermik İlçesini Kuzey-Batı ve Kuzeyden Çüngüş; Doğudan Ergani; Güneyden Siverek (Şanlıurfa) ve Batıdan Gerger (Adıyaman) ilçeleri çevrelemektedir. Çermik İlçe merkezi, Diyarbakır’ın kuzeybatısında, Sinek Çayı kıyısında uzanan Kale ve Heykel dağları ile çevrili olup Diyarbakır’a uzaklığı 90 Km’dir. Çermik ilçesini kuzeyden Güneydoğu Torosların devamı olan dağlar çevreler. İlçenin batısında Aşukar, kuzeybatısında Gelincik, kuzeyinde Büyük Heykel, güneyinde ise Petekkaya sırtları yer alır. Sinan Dağı ilçenin kuzeybatı tarafındaki Gelincik Dağı’nın orta kısmında yer alır. 

Dağların yüksekliği kuzeyden güneye doğru azalma gösterir. İlçenin önemli akarsuları; Sinek Çayı, Midye Çayı, Gözsuyu, Beylik Madrap Suyu ve Sinan Suyu’dur. İlçe yer altı suları bakımından zengindir. Pek çok yerde küçük kaynaklara rastlanır. Mineral yönünden zengin Çermik Kaplıcası önemli turizm merkezidir.

ÇERMİK İLÇE DAĞLARI

 DAĞLAR

 Gelincik Dağı : İlçenin kuzeybatısında bulunmakta olup, ilçeye yaklaşık olarak 4 km uzaklıktadır. Güneydoğu Torosların bir kolu olan dağın devamlılığı 10 km’yi geçmektedir. Bu dağa gelincik ismini vermeleri, uzaktan insan dizisini andırmasından olup, bu dağ hakkında halk arasında birde efsane anlatılmaktadır.(Efsaneler bölümünde) 

Aşukar Dağı : İlçenin batısında bulunmaktadır. Sinek Çayı bu dağın alt tarafından geçmektedir. İlçeye 500 m mesafededir. Halk arasında bu dağın ses kısıklığına iyi geldiğine inanılır.(bkz. Batıl inanışlar bölümünde) Sinan Dağı : Gelincik Dağının arka kısmında bulunmaktadır. Sinan Suyu adını bu dağdan almaktadır. Petekkaya Dağı : İlçenin güney kısmında bulunmaktadır. İlçeye uzaklığı yaklaşık olarak 2 km uzaklıktadır. Bu dağda birçok mermer ocağı işletmesi bulunmaktadır. Eykel Dağı : İlçenin kuzey kısmında bulunmaktadır. İlçenin üzerinde bir heykel gibi durduğundan bu ismi almıştır. 

ÇERMİK İLÇE AKARSU VE GÖLLERİ

 AKARSULAR VE GÖLETLER:

 a. Göz Suyu : İlçenin güneydoğu tarafındaki “Göz” adı verilen kaynaktan çıkmaktadır. Evsel bahçeleri sulamasında kullanılan Göz Suyu, Sinek Çayı’na dökülür. b. Sinek Çayı : İlçenin kuzeybatısında bulunan Gelincik Dağı eteğindeki Sinek köyünden adını almıştır. Çayın kaynağı bu köyün sınırları içerisinden doğar. Çermik Kalesinin bulunduğu tepenin batı eteklerinden geçerek, Cavsak suyunu alır. Karakaya Köyü altında Kızılçubuk Çayı ile birleşerek, Konaklı Köyü önünde Fırat nehrine karışır. c. Beylik Madrap Suyu : Malönü denilen yerden doğar. 

Suları daha çok çeltik sulamasında kullanılır. d. Medya Çayı : Bu çayın suları Yeniköy, Elmadere ve Sumaklı Köylerinin yakınlarından geçer. .Bu köylerin topraklarının sulamasında kullanılır. e. Sinan Suyu : İlçenin kuzeyindeki dağlardan doğar. Yaklaşık 15.000 dönüm alanı sular. Halilan Göleti: Çermik bölgesinde doğal göl bulunmamaktadır. 1984 yılında Halilan Göleti işletmeye açılmıştır. Çermik’in Yiğitler Köyü önünden geçen Çoruh Deresi üzerindedir. Göletin tam dolu olması halinde 7000 dekar alanı sulayabilmektedir. 9000 metre uzunluğunda sulama kanalı bulunmaktadır 

ÇERMİK İLÇE EKONOMİ

 İlçemizin ekonomisi, büyük ölçüde termal turizme, tarım-hayvancılığa ve mermerciliğe dayalıdır. İlçedeki termal kaplıcalar, yılda 200 ile 250 bin ziyaretçiyi ağırlamaktadır. Özellikle, haziran-eylül döneminde önemli bir potansiyel oluşturmaktadır. Bu da ilçe halkı için önemli bir gelir kaynağıdır. Çermik’teki köy çiftçi aile sayısı 4500, ilçe merkezi çiftçi sayısı 800, toplam çiftçi aile sayısı 5300’dür. Çiftçi kayıt sistemi ile resmi olarak kayıt altına alınan çiftçi aile sayısı 3384’dür. İlçemizin ekilebilir tarım alanı 362.160 dekardır. İlçenin toplam alanının 145.720 dekarını çayır-mera, 213.340 dekarını orman, 310.475 dekarını tarıma elverişsiz alan oluşturmaktadır. Çermik’e bağlı 1 belde, 76 köy ve bu köylere bağlı 38 mezra bulunmaktadır. Köy hane sayısı 4545 olup, nüfusun % 88’i tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır. İlçemizde özellikle pamuk,

 buğday, arpa, darı, mercimek, nohut ve yem bitkileri yetiştirilmektedir. Bazı köylerde ise pirinç, Antep fıstığı, üzüm yetiştiriciliği ve seracılık giderek yaygınlaşmaktadır. Hayvancılıkta ise genellikle küçükbaş hayvancılık yaygındır. Ancak büyükbaş hayvancılık ve arıcılık da önemli bir potansiyel oluşturmaktadır. Çermik’in önemli gelir kaynaklarından biri de mermerciliktir.1990 yılından sonra bölgedeki mermer yataklarının işlenmesiyle hem yeni iş sahası açılmış hem de ilçeye ekonomik canlılık gelmiştir. İlçemizin genelinde 900 civarındaki Geçici Köy Koruyucusu (GKK) bulunmaktadır. Bu vatandaşlarımıza ödenen maaşlarla hem ailesine, hem de Çermik ekonomisine katkı sağlamaktadır. Yurt dışında yaklaşık 7.000 Çermikli hemşerilerimiz bulunmaktadır. Hemşerilerimiz daha çok Almanya, Hollanda, Belçika Avusturya ve Fransa gibi Avrupa ülkelerinde çalışmaktadırlar. Bu vatandaşlarımız gerek Çermik’teki yakınlarına gönderdikleri döviz ile gerekse yıllık izinlerinin çoğunluğunu Çermik’te geçirdikleri zaman ilçe ekonomisine büyük katkı sağlamaktadırlar.

 İLÇENİN ARAZİ DAĞILIMI İLÇENİN YÜZÖLÇÜMÜ 1.032.000 Da KAVAKLIK-SÖĞÜTLÜK 305 Da KORULUK-ORMAN 213.340 Da ÇAYIR-MERA (***) 145.720 Da TARIMA ELVERİŞSİZ ARAZI 310.475 Da EKİLEBİLİR ARAZİ 362.160 Da EKİLİ ARAZİ 347.160 Da (***) Tabloda miktarı verilen mera alanlarından; Kadastro görmüş köylere ait yaklaşık 41.185 dekarlık alan kayıt altına alınmıştır. 

ÇERMİK İLÇE TARIM

TARIM

 Tarım, ilçenin önemli gelir kaynaklarındandır. Son yıllarda GAP kapsamında yaptırılan göletler sayesinde sulu tarıma geçilmiş, ürün çeşitliliği ve verimlilik artmıştır. İlçemizde ekilebilir arazi miktarı 362.160 dekardır. Bu arazilerin 51.800 dekarı sulu, 310.360 dekarı susuz arazilerdir. İlçemizde toplam çiftçi aile sayısı 5300’dür. Çiftçi ailelerinin çoğunluğu 1-50 dekar arası arazi miktarına sahiptir. Bu araziler, küçük aile işletmesi şeklinde değerlendirilmektedir. İlçemizde özellikle pamuk, buğday, arpa, mercimek, mısır, nohut, ayçiçeği ve yem bitkileri yetiştirilmektedir. Ayrıca meyvecilik ve sebzecilik de önemli gelir kaynaklarındandır. Meyvecilikte; Antep fıstığı ve üzüm yetiştiriciliği önemli bir konumda bulunmaktadır. Bölgede bol miktarda bulunan menengiç ağaçlarına yapılan Antep fıstığı aşılamasıyla fıstıkçılık gelişme göstermektedir.Bağcılık da önemli bir potansiyel oluşturmaktadır. İsmail Çayırı mevkiinde yetiştirilen pirinç bölgenin en kaliteli ürünlerinden biridir. Beybağı bölgesi ile Karakolan Köyü ve Bahçe Köyünde yapılan seracılık oldukça gelişmiş durumdadır. Seracılığın daha da geliştirilmesine çalışılmaktadır.

 İŞLETME BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE ARAZİ DAĞILIMI

 İşletme Büyüklüğü (Dekar) Çiftçi Aile Sayısı 0-50 3600 50-100 1100 100-500 570 500-1000 20 1000-3000 10 İLÇENİN KÜLTÜRÜ YAPILAN ÖNEMLİ ÜRÜNLERİN TAHMİNİ EKİLİŞ VE VERİM MİKTARLARI ÜRÜN CİNSİ EKİLİŞ (Da) VERİM (Kg/Da) TAHILLAR BUĞDAY 126.140 270 ARPA 68.500 300 YULAF 220 200 DARI 1.500 200 ÇELTİK 3.600 250 ENDÜSTRİ BİTKİLERİ PAMUK 21.377 295 AYÇİÇEĞİ 3.200 85 SUSAM 980 53 YEMLİK-YEMEKLİK TARLA ÜRÜNLERİ MISIR 1850 420 FASULYE (KURU) 200 200 NOHUT 28.000 80 MERCİMEK 21.000 75 YONCA (KURU OT) 850 900 FİĞ 300 135 BURÇAK 650 105

 SOĞAN (KURU) 1.600 2.000 SARIMSAK (KURU) 20 400 KAVUN 3.250 1.250 KARPUZ 4.750 1.450 DİĞER EKİLİŞLER SEBZE 6.800 --- BAĞ 40.500 280 MEYVE 9.150 --- NADAS 15.000 --- TOPLAM KURU ARAZİ 310.360 TOPLAM SULU ARAZİ 51.800 TOPLAM TARIM ARAZİSİ 362.160 (***) Tabloda miktarı verilen pamuk alanının yaklaşık 21.377 dekarında üretimde bulunan çiftçilerimiz kayıt altına alınarak pamuk destekleme priminden faydalanmaktadırlar. Ayrıca toplam 362.160 dekar tarım arazisinin yaklaşık 288.945 dekarı “Doğrudan Gelir Desteklemesi ve Çiftçi Kayıt Sistemi Projesi” çerçevesinde resmi olarak kayıt altına alınmış ve 288.945 dekar tarım arazisi desteklemeden faydalanmıştır. Tabloda verilen sulu arazinin 11.000 dekarı devlet, geriye kalanı halk eliyle sulanmaktadır.

 İLÇENİN SERA VARLIĞI SERA ADEDİ

SERA CİNSİ SERA İSKELETİ YETİŞTİRİLEN ÜRÜN ALAN (m2/Adet) 95 ÖRTÜ ALTI TÜNEL METAL SEBZE 90

ÇERMİK İLÇE HAYVANCILIK

 HAYVANCILIK

 İlçenin doğu ve güneydoğusundaki arazilerin elverişli olması nedeniyle küçükbaş hayvancılık yaygındır. Diğer bölgelerimizde ise büyükbaş hayvancılık çoğunluktadır. Yörede genellikle koyun ve kıl keçisi yetiştiriciliği yapılmaktadır. Devletin verdiği teşviklerle hayvancılık iyi bir gelişme göstermiş, süt inekçiliği de yaygınlaşmıştır. Bölgemizde yaz mevsiminin oldukça sıcak geçmesi nedeniyle hayvancılıkla uğraşan ailelerin çoğu; Erzurum, Bingöl, Tunceli, Elazığ yaylalarına gitmektedirler. İlçemiz ve köylerinde Tarım Müdürlüğü tarafından 1991-2003 yıllar

ı arasında toplam 285 baş ineğe suni tohumlama çalışması yapılmıştır. Ayrıca Yayıklı Köyü Boğa istasyonunda 3122 baş inek tabii olarak tohumlanmıştır. Suni ve tabii tohumlama çalışmaları ile gebe bırakılarak et ve süt verimi yüksek hayvanlar elde edilmeye çalışılmaktadır. Büyükbaş hayvanlar; kültür ırkı, melez ve yerli ırk türlerinden oluşmaktadır. İlçe merkezi ve birçok köyümüzde 10-100 başlık işletmeler halinde faaliyetini sürdüren yaklaşık 50 besi ahırı mevcuttur. 1500 baş civarında büyükbaş hayvan bu ahırlarda beside bulunmaktadır. 

Besicilerimiz daha çok kurban bayramlarında değerlendirmek üzere hayvan yetiştirseler de zaman zaman İstanbul, Ankara ve Adana gibi büyük illerin mezbahalarında da hayvanlarını pazarlamaktadırlar. Tarım Bakanlığımızca son yıllarda uygulanan hayvancılık desteklemelerinde özellikle yem bitkileri ve suni tohumlama teşvikleri besiciliğin gelişmesinde önemli etken olmuştur. İlçemizde yöremize özgü koyun, keçi ve inek sütlerinin karışımı veya ayrı ayrı sütten Çermik Tuluk Peyniri yapılmaktadır.Tuluk peyniri daha çok çevre il ve ilçelere gönderilmektedir

  . İLÇENİN HAYVAN VARLIĞI

 BÜYÜKBAŞ 18.889 Kültür Irkı 4210 Melez 6140 Yerli Irk 8539 KOYUN 128.002 KIL KEÇİSİ 27.176 AT 400 KATIR 90 TAVUK 35.000 KAZ 500 ÖRDEK 200 HİNDİ 1500 ARICILIK İlçemizin bitki örtüsü arıcılığa elverişlidir. Ancak iklimin uygun olmaması sebebiyle fazla gelişme göstermemiştir. Daha çok küçük aile işletmeciliği ve özel girişim şeklinde yapılmaktadır. Yaz aylarında serin bölgelere gidilmektedir. İlçede 2600 fenni, 320 yerli kovan olmak üzere toplam 2920 kovan bulunmaktadır. İlçede üretilen bal iç piyasada tüketilmektedir.

ÇERMİK İLÇE ORMANCILIK

 ORMANCILIK 

 İlçedeki toplam orman alanı 31.997 hektardır. Genellikle meşe ve koruluk olup palamut ve mazı ağaçları da çoğunluktadır. Son yıllarda ağaçlandırma çalışmaları yapılarak ormanlık alan sahası artırılmaktadır. 

ÇERMİK İLÇE MERMERCİLİK

MERMERCİLİK 

 Çermik çevresindeki mermer yatakları 1990 tarihinde keşfedilmiş ve o tarihte yalnızca bir mermer ocağı açılarak bu işe girişilmiştir. Büyük bir rezervi ve önemli bir potansiyeli bulunan Çermik mermerinin işletilmesine kısa sürede birçok yeni ocak açtırılarak devam edilmiş bugün bu sayı 11’e ulaşmıştır. Çermik’in Toplu Köyü yakınında 6, Petekkaya Köyü civarında da 3, Artuk köyü yakınında 1, Kalaç köyünde 1 ocakta çalışmalar yapılmaktadır. Toplam 173.000 metrekarelik alanı kapsayan ilçe mermerinin 113.000 metrekarelik alanında faaliyetler sürdürülmektedir. 9 ocaktan yaklaşık günde bin ton ham mermer çıkarılarak yurt içi ve yurt dışına gönderilmekte olup, ancak bunun çok az bir kısmı ilçedeki tek mermer atölyesinde işlenmektedir.

 ÇERMİK İLÇE İDARE

 Çermik Sancağı, idaresi özel bir şekle bağlanan 8 sancaktan bir tanesidir. 1518 de tutulan ilk Osmanlı Tahrir Defterlerinde Diyarbakır Eyaletinin 12 Sancağı kayıtlıdır. Bunlar; Amid, Mardin, Sincar, Çemizgezek, Urfa, Birecik, Siverek, Çermik, Ergani, Harput, Arapkir ve Kiği (Batı Bingöl) 1540 tarihli tahrir defterinde Diyarbakır Eyaletinde 15 Sancak ve 11 Ocaklık kayıtlıdır. Çermik bu 15 sancaktan biridir. Tanzimat’la (1939) Dirlik idaresi kaldırılıp 1868 yerine vilayetler kuruldu. 1871 tarihli Diyarbakır Salnamesi’ne (yıllık) göre Diyarbakır’ın idari teşkilatı şöyledir Amid Sancağı’na bağlı ilçeler; Siverek, Lice, Silvan, Resulyn, Ergani Madeni ilçeleridir.

 Çermik, Ergani Madeni ilçesine bağlı bir bucak merkezi olmuştur.1883 tarihli Diyarbakır Salnamesi’nde Diyarbakır’ın idari teşkilatında önemli değişmeler olmuştur. Elazığ il olduğundan Diyarbakır’dan ayrılmıştır. Ergani Madeni, sancak olmuş. Çermik’te ilçe teşkilatı kurulmuş ve Ergani Sancağı’na bağlanmıştır. Bu durum 20 Nisan 1924 yılına kadar devam etmiştir.20 Nisan 1924 yılında çıkarılan Mülga Teşkilat-ı Esasi’ye Kanunu’nun (Anayasa) 89’ncu maddesi gereği sancaklar kaldırılmış ve idari teşkilatlanma vilayet, kaza, nahiye, kasaba ve köy şeklinde tespit edilmiştir. Bu değişiklikle Çermik, Diyarbakır’ın ilçesi durumuna gelmiştir.